Wydarzenia organizowane przez Instytut Pamięci Narodowej w Poznaniu z okazji obchodzonego 1 marca Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych:

• Od 25 lutego do 1 marca 2019 r. w ramach audycji „Tytuł tygodnia” na antenie Radia Poznań posłuchać będzie można fragmentów audiobooka „Pamiętnika“ Zdzisława Brońskiego „Uskoka”. Zdzisław Broński „Uskok” (1912–1949) od jesieni 1943 r. dowodził oddziałem partyzanckim w Obwodzie AK Lubartów, brał udział w akcji „Burza”. Po „wyzwoleniu” walczył z komunistami. Zginął otoczony w bunkrze, gdzie przez dwa lata ukrywał się przed UB. Ukrywając się, spisywał wspomnienia. Jest to źródło unikatowe, gdyż pozwala poznać motywy, jakie skłoniły żołnierzy wyklętych do pozostania w konspiracji. Ze wspomnień przebija zdumiewająca wyobraźnia społeczna i polityczna autora, który trafnie analizował zmieniającą się sytuację międzynarodową i wewnętrzną w Polsce. Audycje powstałe we współpracy z poznańskim oddziałem IPN emitowane będą codziennie o godzinie 14:15.
• 27 lutego 2019 r. w I Zespole Szkół im. Stanisława Staszica we Wschowie zostanie odsłonięta tablica poświęcona młodzieżowej organizacji antykomunistycznej Młodzieżowe Siły Zbrojne. Uroczystości w auli szkolnej towarzyszyć będzie wykład Marcina Podemskiego z Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Poznaniu pt. „Młodociani wschowscy Wyklęci – rys historyczny antykomunistycznej organizacji Młodzieżowe Siły Zbrojne”.
• 28 lutego w Poznaniu i 6 marca 2019 r. w Zielonej Górze odbędą się zorganizowane dla młodzieży szkolnej pokazy filmu „Wyklęty” w reżyserii Konrada Łęckiego. Film oparty jest na kanwie losów ostatniego z Żołnierzy Wyklętych, Józefa Franczaka ps. „Lalek”, uczestnika wojny obronnej Polski 1939.
• Do 28 lutego 2019 r. przyjmowane są zgłoszenia do konkursu „Poezja wyklęta”, który skierowany jest do młodzieży szkolnej, ze szczególnym uwzględnieniem uczniów szkół muzycznych. Zadaniem uczestników jest napisanie muzyki do jednego z tekstów, które pochodzą z akt spraw członków ugrupowań antykomunistycznego podziemia niepodległościowego, działających na terenie województwa wielkopolskiego. Wyżej wymienione materiały znajdują się obecnie w zasobie Oddziałowego Archiwum IPN w Poznaniu. Rozstrzygnięcie konkursu koordynowanego przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Poznaniu odbędzie się w marcu 2019 r., w okresie obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Zwycięskie utwory zostaną nagrane w profesjonalnym studiu i zaprezentowane szerszej publiczności.
• 1 marca 2019 r. o godz. 12:00 w Zielonej Górze odbędzie się pokaz filmu „Ułaskawienie” w reżyserii Jana Jakuba Kolskiego wraz z wykładem „Żołnierze Wyklęci i ich losy”, który wygłosi Marta Szczesiak-Ślusarek z OBEN IPN w Poznaniu. Wydarzenie odbędzie się w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece im. C. Norwida przy al. Wojska Polskiego 9.
• Od 1 marca 2019 r. prezentowana będzie wystawa „Zapomniane ogniwo. Konspiracyjne organizacje młodzieżowe na ziemiach polskich w latach 1944/1945–1956”. Ekspozycja przybliża temat zupełnie zapomnianej formy oporu społecznego w postaci młodzieżowych organizacji konspiracyjnych powstałych tuż przed zakończeniem i tuż po zakończeniu II wojny światowej. Bohaterami są młodzi ludzie, którzy mimo prześladowań i terroru komunistycznego nie wahali się podjąć próby oporu wobec władz komunistycznych. Wielu z nich przypłaciło to najwyższą ofiarą, inni zaś długoletnimi wyrokami więzienia. Wystawa prezentuje ogólnopolski wymiar młodzieżowego ruchu oporu oraz kontekst regionalny: biogramy czterech wielkopolskich bohaterów organizacji antykomunistycznych opracował Marcin Podemski z OBEN IPN w Poznaniu. Wystawa prezentowana będzie od 1 do 20 marca 2019 r. na Placu Wolności w Poznaniu, w dniach 22 marca–10 kwietnia w Wielkopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Poznaniu, a od 15 do 30 kwietnia w Liceum Ogólnokształcącym w Słupcy.
• Cały czas odbywają się popularnonaukowe spotkania na temat Żołnierzy Wyklętych. Między innymi na zaproszenie prezesa Poznańskiego Koła Związku Niewidomych Poznań-Jeżyce Pana Jana Jankowskiego, w Szkole Podstawowej nr 73 im. Laureatów Nagrody Nobla, Tomasz Cieślak z Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Poznaniu wygłosił wykład o Żołnierzach Wyklętych w Wielkopolsce w latach 1945-46. Prelegent przybliżył uczestnikom najważniejsze sylwetki wielkopolskich Niezłomnych, specyfikę podziemia niepodległościowego na tym terenie z uwzględnieniem sytuacji ogólnopolskiej, a także odpowiedział na nurtujące pytania. Była to też dobra okazja do zaprezentowania członkom Stowarzyszenia działań Instytutu i przybliżenia zasad udostępniania materiałów archiwalnych. 1 marca w Domu Polskim „Sanacja” w Ostrowie Wielkopolskim Tomasz Cieślak wygłosi wykład „Wokół »Pamiętnika« Zdzisława Brońskiego »Uskoka«. Konspiracja antykomunistyczna na Lubelszczyźnie i w Wielkopolsce w latach 1944-45”. 7 marca natomiast będą miały miejsce warsztaty dla uczniów Szkoły Podstawowej nr 5 im. Adama Wodziczki w Swarzędzu, w wielkopolskich szkołach trwają też zajęcia w ramach „Wizyty historyka”.
• W celach edukacyjnych można wykorzystywać reportaże w reż. Jolanty Hajdasz „Prawem wilka. Żołnierze niezłomni w Wielkopolsce”. Wielkopolska i Poznań nie są białą plamą na mapie podziemia antykomunistycznego, ale w świadomości społecznej konspiracja w Wielkopolsce to ciągle jeszcze dość zapomniany temat. Cykl reportaży dokumentalnych „Prawem wilka” zrealizowany dla poznańskiego oddziału IPN i TVP 3 Poznań stara się przywrócić pamięć o losach sześciu lokalnych Żołnierzy Wyklętych.
• W Oddziałowym Archiwum IPN w Poznaniu przechowywane są dokumenty dotyczące wielkopolskich Żołnierzy Wyklętych.
• Aktualny stan badań nad polskim powojennym podziemiem niepodlegościowym w Wielkopolsce w latach 1945-1956 prezentuje publikacja „Konspiracja antykomunistyczna i podziemie zbrojne w Wielkopolsce w latach 1945–1956”, red. Agnieszka Łuczak i Aleksandra Pietrowicz, Wydanie II, poprawione i uzupełnione, Poznań 2016.

Instytut Pamięci Narodowej IPN Żołnierze Wyklęci