Produkcję cegły rozpoczyna się od wykonania dokładnie zmielonej i roztartej mieszanki gliny oraz innych dodatków. Powstała masa jest kierowana na prasę ceglarską a następnie formowana do postaci wstęgi. Poruszająca się wstęga jest przecinana w poprzek. W ten sposób powstają cegły gotowe do umieszczenia w piecu.

Niegdyś przygotowywano mieszankę ręcznie przy dużym udziale wody. Napełniano drewniane formy, nadmiar masy usuwano a gotowe formy wystawiano do schnięcia.

Jeśli na etapie produkcji przed wypałem, masa była wystarczająco miękka, mogły powstawać odciski, które utrwalały się po wypaleniu cegły.

Na wielu cegłach kościoła św. Barbary są widoczne odciski palców. Tylko wewnątrz wieży i w podziemiach kościoła cegły nie są pokryte tynkiem. Gdyby glina była zbyt twarda, nie odcisnęło by się tyle szczegółów, jeśli zbyt mokra – po odciśnięciu szczegóły przedmiotu rozpłynęły by się. Konsystencja musiała być odpowiednia, bowiem utrwaliły się linie papilarne pracowników cegielni. Kiedy palce były wbijane prostopadle do powierzchni masy, wtedy oprócz linii papilarnych czubka palca, w odcisku pozostawała glina, która trafiła pod paznokieć.

Na żadnej cegle nie ma natomiast stempla informującego o miejscu lub roku produkcji. Ze źródeł historycznych wiemy jednak, że kościół św. Barbary (wtedy jeszcze ewangelicki) został wybudowany w latach 1908-09 jako część kolonii niemieckiej w Żabikowie. Cegły pochodziły zapewne z którejś z pobliskich cegielni.

Rafał Wojtyniak

cegła glina kolonia niemiecka Kościół odcisk palec podziemia ściana św. Barbara wieża